Prostat Büyümesi Kansere Dönüşür Mü?

Erkeklerde yaş ilerledikçe ortaya çıkan prostat büyümesi çoğu zaman endişe kaynağı olur. Ancak bu durum kansere dönüşmez. Genellikle 50 yaş üstü erkeklerde gözlenen iyi huylu prostat büyümesi kanserli bir durum değildir. Dolayısıyla bu sağlık sorunu doğrudan prostat kanserine yol açmaz. Ayrıca prostat büyümesinin prostat kanseri riskini artırdığına dair bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır. Araştırmalar prostat büyümesi olan hastaların prostat kanseri olasılığının daha düşük olabileceğini ortaya koymaktadır. Bu yüzden belirtiler fark edildiğinde düzenli taramaların yapılması büyük önem taşır.

İyi Huylu Prostat Büyümesinin Kanserle Bağlantısı Nedir?

Prostat büyümesi sıklıkla yaşlı erkeklerde görülen bir durumdur ve genellikle iyi huyludur. Prostat anatomik olarak dört farklı bölgeye sahiptir. Bu bölgelerden iki tanesi genel açıklamalarda ele alınır:

• İç bölge
• Kabuk bölge

Prostat büyümesi prostatın iç kısmında meydana gelirken; prostat kanseri ise dış kısmından kaynaklanır. İyi huylu prostat büyümesi kanser gelişimi için bir zemin hazırlamaz. Ayrıca prostat büyümesi olan bireylerde kanser riski daha düşük olabilir. Ancak prostatın kabuk kısmında kanser gelişme riski devam ettiği için prostat büyümesi nedeniyle operasyon geçiren bireylerin düzenli sağlık kontrollerini aksatmaması gerekmektedir. Yıllık prostat muayeneleri bu riski yönetmek adına önemlidir. Bu nedenle iyi huylu prostat büyümesi yaşayan her bireyin rutin sağlık kontrolüne devam etmesi şarttır.

Prostat Muayenesinin Önemi

Birçok erkek üroloji muayenesinden kaçınır. Bu durum genellikle prostat muayenesi sürecinden kaynaklanır. Ancak prostat muayenesi erken teşhis ve tedavi için hayati önem taşır. Doktorlar parmakla yapılan muayene sırasında prostatın durumunu değerlendirirler. Bu muayene prostatın boyut ve şeklinin yanı sıra yüzey düzenliliğini de belirler. Ayrıca prostatın simetrik ya da asimetrik büyüyüp büyümediğini ve herhangi bir sert nokta olup olmadığını anlamak için de kritik bir yöntemdir.

PSA Testinin Rolü

Prostat spesifik antijen (PSA) düzeyi erkeklerde sağlık durumu hakkında önemli bilgiler sunar. Prostat bezi tarafından üretilen PSA meninin sıvı kalmasını sağlar bu da spermlerin daha etkin bir şekilde taşınmasına olanak tanır. Ancak PSA seviyesinin yükselmesi sadece prostat kanserine özgü bir gösterge değildir.

PSA düzeylerini etkileyen faktörler arasında şunlar bulunur:

• İltihaplanma ve enfeksiyonlar
• İyi huylu prostat büyümesi
• Yaşın ilerlemesi

Prostat Büyümesinde İlk Tedavi Yaklaşımları

İyi huylu prostat büyümesi durumunda ilk aşamada genellikle ilaç tedavisine başvurulur. Bu tedavi semptomların hafifletilmesi ve hastalığın ilerlemesinin önlenmesi amacını taşır. Hastaların durumu detaylı bir şekilde değerlendirilir; böbrek fonksiyonları ve diğer ilgili sağlık sorunları göz önünde bulundurulur. İlaç tedavisi genellikle şu durumlar söz konusu olduğunda tercih edilir:

• Böbreklerde fonksiyon bozukluğu gözlenmediğinde
• Tekrarlayan enfeksiyonların olmadığı
• İdrar yolunda kanama bulunmadığı
• Mesanede taş ya da divertikül gelişmediği durumlarda

Eğer ilaç tedavisiyle semptomlarda yeterli düzelme sağlanamazsa durum daha şiddetli bulgular gösteriyorsa cerrahi müdahale önerilir. Ancak cerrahiye geçmeden önce hastanın şikâyetlerinin derecesi ‘semptom skorlaması’ adı verilen bir testle değerlendirilir. Bu test sonuçlarına göre:

• Şikâyetler hafif derecede ise hastanın durumu düzenli olarak takip edilir.
• Orta ve şiddetli semptomlar gözlemlendiğinde ilaç tedavisi öncelikli seçenek olarak devreye girer.

Prostat Büyümesinde İlaç Tedavisinin Süresi

Prostat büyümesi tedavisinde kullanılan ilaçlar genellikle uzun süreli bir kullanım gerektirir. Hastalar belirtilerin kontrol altında tutulması amacıyla bu ilaçları günlük olarak almak zorundadır. Tedavi süreci hastanın durumuna ve ilacın etkisine göre değişiklik gösterir. İlaç kullanımı genellikle yıllarca sürebilir. İlaçların düzenli kullanımı semptomların tekrar başlamasını önler. Ayrıca prostatı küçültmeye yardımcı olan bazı özel ilaçlar da tedaviye dahil edilebilir. Bu ilaçlar:

• En az 6 ay süreyle kullanılır
• Prostatta %30’a kadar küçülme sağlayabilir

Bununla birlikte bu ilaçlar cinsel isteği azaltma eğilimindedir. Araştırmalar kullanıcıların %15-20’sinde cinsel istekte azalma olduğunu göstermektedir. Öte yandan prostat ilaçlarının ereksiyon kapasitesi üzerinde olumsuz bir etkisi yoktur. Ancak ilaç kullanımı sırasında bazı yan etkiler meydana gelebilir. Bu yan etkiler arasında:

• Menin geriye kaçması
• Baş dönmesi
• Halsizlik yer alır.

Bu durumlar ilacın yan etkileri olarak kabul edilir ve bazı hastalar bu etkileri yaşayabilir.

Prostat Büyümesi Böbrek Fonksiyonları Üzerinde Olumsuz Etkilere Sahip Olabilir

Üroloji pratiğinde öncelik hastanın böbrek sağlığını korumaktır. İyi huylu prostat büyümesi idrar yolunda tıkanıklığa yol açarak böbrekler üzerinde zararlı etkiler oluşturabilir. Bu durum idrarın normal akışını engeller ve zamanla böbrek fonksiyonlarının bozulmasına sebep olur. Özellikle şunlar gözlemlenebilir:

• Böbreklerin fazla su ve atıkları filtreleme kapasitesi azalır.
• Asit-baz ve elektrolit dengesi bozulabilir.
• Hormon üretimi olumsuz etkilenebilir.

Bu etkiler böbrek sağlığı için ciddi riskler taşır. Dolayısıyla prostat büyümesi tedavi edilmezse mesane ve sonrasında böbrekler ciddi zarar görebilir.